![Smile :-)](./images/smilies/icon_smile.gif)
2 dekens en 2 lakens hé
![Smile :-)](./images/smilies/icon_smile.gif)
Bron Danny Habets: "De spellingspolitie".De spellingspolitie
Als mensen vernemen dat ik Nederlands heb gestudeerd, dan gaat de discussie al snel over spelling dan wel over de verloedering van de taal. Op basis van het feit dat ik neerlandicus ben, kennen mensen mij vaak een bevoegdheid en deskundigheid toe vergelijkbaar met een soort taalpolitie.
Helaas moet ik ze meestal teleurstellen: ik ben al lang geleden gestopt met het corrigeren van anderen, zeker als het om zoiets oppervlakkigs gaat als spelling. Eigenlijk vind ik dat corrigeren ook aardig pedant, vergelijkbaar met het erop wijzen van je tafelgenoot dat hij/zij de vork verkeerd hanteert of dat hij/zij slurpt, hoe hinderlijk ook.
Aan een set van afspraken kun je je houden of niet houden, zoals het stoppen voor rood licht, of beter: je houden aan een bepaalde etiquette. Je bent als individu helemaal vrij hierin, maar je moet ook de consequenties voor lief nemen (boette resp. sociale uitsluiting). Als kunstenaar of dichter kun je redelijk ongestraft afwijken van de regels (dichters doen dat meestal volgens een eigen geraffineerd systeem of drukken hiermee chaos, rebelsheid, etc. uit, maar maken zelden per ongeluk een "fout"). Als ambtenaar ben je veel meer gebonden aan de van overheidswege vastgestelde afspraken, ambtelijke en andere formele teksten dienen in de officiële spelling opgesteld te worden.
- Ten eerste heeft normatieve taalkunde mijn interesse niet, die ligt en heeft altijd primair gelegen bij literatuur (wat de besten schrijven) en bij de ontwikkeling van en samenhang tussen talen (waaronder het Nederlands en sinds enkele jaren ook de Romaanse talen).
- Ten tweede ben ik van mening dat spelling “slechts” een set van afspraken is, die bovendien regionaal, tijdsgebonden en sociaal bepaald is.
De meeste taalgebruikers bevinden zich tussen genoemde twee extremen, zodat ze zichzelf hoogstens een beetje belachelijk maken met het niet kennen (of niet kunnen toepassen) van de regels en afspraken, of lopen een baan mis als ze dit in hun cv overtuigend laten zien. Bovendien is in sommige gevallen niet vast te stellen of het daadwerkelijk om een verkeerd toepassen van de afspraken gaat, dan wel om een slordigheidje, of wellicht zelfs een typo. Het verkeerd toepassen van de afspraken zie je vooral bij voltooide deelwoorden en andere werkwoordsvervoegingen (-d versus -t probleem), en bij stilistische gedrochten.
Andere mensen klagen graag over de verloedering van de taal en ze bedoelen dan bijvoorbeeld constructies als “hun hebben” en “hun lopen”. Vanuit normatief oogpunt is dat momenteel een taalfout (gebruik van objectsvorm waar een subjectsvorm gepast is), vanuit wetenschappelijk oogpunt heet dit “taalverandering”. Precies hetzelfde is de afgelopen honderden jaren gebeurd met “gij” versus “u”.
Tegenwoordig ervaren we “u” als een volstrekt geldige of zelfs de enige subjectsvorm (voor de kenners: 1e naamval): “u loopt”, terwijl dit oorspronkelijk een objectsvorm (voor de kenners: 3e of 4e naamval) was, bedoeld voor het meewerkende dan wel lijdende voorwerp. In vroegere tijden was het altijd: “gij loopt”, zoals nog in bepaalde, met name Zuid-Nederlandse dialecten. (Dialecten zijn vaak vergaarbakken van archaïsche taalvormen).
Zo is in de loop van de geschiedenis, met name in Germaanse talen, de veelvormigheid van verbuigingen (de talloze naamvallen - zie Latijn, het oude Grieks en het Gotisch) en vervoegingen (zoals nog in het Italiaans en Spaans) weggevallen of sterk gereduceerd. Denk aan de eenvoud van het Engels: één stam, +s bij 3e persoon enkelvoud (I walk, he/she walks, we walk, etc.) – meer hoef je niet te weten voor het vormen van de tegenwoordige tijd.
Dus nee, ik heb door mijn studie Nederlands geen speciale bevoegdheden en wellicht nog minder speciale kennis over wat “goed” of “fout” is. De geldende afspraken zijn in diverse naslagwerken na te lezen en ook ik moet die af en toe raadplegen. Dat ik als neerlandicus iets taalvaardiger zou moeten zijn dan de gemiddelde Nederlandse taalgebruiker, ligt voor de hand maar is geenszins vanzelfsprekend. Je wilt ze de kost niet geven, de slecht schrijvende neerlandici. Al ligt dat vaker op stilistisch vlak. Wat soms helpt, is een goed geheugen voor woordbeelden, of een intuïtie voor systematiek…
Deze verlichte houding neemt niet weg, dat ik er wel aan hecht dat mijn kinderen op school de goede taalmanieren bijgebracht worden, zoals wij thuis proberen ze enigszins de goede tafelmanieren bij te brengen, zodat ze zich later kunnen handhaven in verschillende sociale situaties. Een kwestie van opvoeding dus...
SPELLINGVOORSCHRIFTEN ZIJN TE INGEWIKKELD
‘Spelling’ is in Nederland een beladen onderwerp. Om de zoveel jaar komt er een commissie die voorstelt de spelling te veranderen. Dan breekt er een hoop kritiek los, een zwaar bombardement met ingezonden stukken in de kranten, en worden de voorstellen schielijk ingetrokken. Ook deze nieuwe spellingrichtlijnen zijn maar een schamel restant van een reeks voorstellen die veel verder gingen. De vorige commissie wilde bijvoorbeeld de bastaardwoorden drastisch vernederlandsen. Nou ja, vernederlandsen... Het woord mythe zou voortaan gespeld moeten worden als mite. Ik had wel eens uitgelegd willen zien waarom een scholier op z'n miter moest hebben als hij miete ging schrijven, maar soit, het gaat toch niet door.
Wat mij altijd opvalt, is het bedroevende niveau van de argumenten van zowel voor‑ als tegenstanders. Ik zal er twee noemen.
Voorstanders betogen altijd dat een drastische vereenvoudiging van de spelling betekent dat scholieren minder tijd hoeven te besteden aan het leren van de spelling, dus meer tijd overhouden voor actieve taalbeheersing, en dus per saldo beter Nederlands zullen leren. Een bewijs voor deze stelling heb ik nooit gezien. Toch is zo’n bewijs heel makkelijk te leveren.
Het Fries en het Italiaans zijn talen met een gemakkelijke spelling, die dicht tegen de spreektaal aanligt. Dit in tegenstelling tot het Engels en het Frans. Neem dus 100 Friezen, 100 Italianen, 100 Engelsen en 100 Fransen, en laat ze allemaal een opstel schrijven. Stel kwaliteitscriteria op en beoordeel alle opstellen daarnaar. De spelling blijft natuurlijk nadrukkelijk buiten beschouwing. Als de stelling juist is, scoren de Friezen en de Italianen gemiddeld hoger dan de Fransen en Engelsen.
Het is mij een compleet raadsel waarom niemand die proef ooit gedaan heeft. Goed, het kost wat geld, maar dat is te verwaarlozen. En het kost wat moeite. Is het dat soms? Het is natuurlijk stukken goedkoper en gemakkelijker om maar wat te roepen...
En dan een argument van de tegenstanders. ‘Nederlanders isoleren zich internationaal als ze woorden die in iedere taal met een c worden geschreven, ineens met een k gaan schrijven.’
Goed, laten we eens kijken wat een willekeurig woord als corruptie is in een aantal andere talen die gebruik maken van het Latijnse alfabet:
http://www.sijtzereurich.biz/spellingvoorschriften.htmlDan de tussen‑n in samenstellingen. De bestaande regeling is ingewikkeld, en dus onbevredigend. ‘Wespennest’ is met een extra n, want er zitten altijd meer wespen in. Moet je echt zoveel kennis van de biologie hebben om het woord goed te kunnen schrijven? Dit nog los van het feit dat de commissie die het Groene Boekje van 1954 heeft geproduceerd, er op dit punt naast zat. Uit eigen waarneming weet ik dat er solitaire wespen bestaan, die dus een wespenest maken!
Nee, dan de nieuwe regeling. ‘Wespennest’ is met een extra n, want het eerste deel van de samenstelling is een zelfstandig naamwoord dat uitsluitend een meervoud op n heeft, en het is weliswaar een dierennaam, maar het tweede deel van de samenstelling is geen plantkundige aanduiding. Dank voor deze duidelijkheid! Hier kunnen we tenminste wat mee...
U begrijpt het al: ik had liever een wat simpeler regeling gezien.
't Is nen Hollander. Dat verklaart al iets. Denk ik.Jack Daniels schreef:Die mens kan dat allemaal heel goed uitleggen.
Danny Habets blijkt een dichter te zijn.Jack Daniels schreef:Alleen weet hij blijkbaar niet dat je boete met 1 t schrijft (derde paragraaf, eerste woord na de haakjes). Misschien een goeie zaak dat hij gestopt is met anderen te corrigeren.
Bron.Dichter (Maastricht 1971), studie Nederlands van 1990 tot 1996 aan de Universiteit van Nijmegen, gedebuteerd in Nijmeegse literaire (studenten)tijdschrift Letterlik met gedichten, verhalen en columns.
Tja, dat is een teken dat je niet meer mee kan met de jeugdkrisken schreef:'t Is ook allemaal te zien hoe "erg" het is. Ik maak er op zich niet zo een drama van, maar sluit me toch meer aan bij de kant van Jack Daniels. Zo heb ik geen problemen met dt-fouten, maar kan ik mij ergeren aan de smsjes van tieners. Ik heb een aantal nichtjes/neefjes die mij een sms hebben gestuurd met nieuwjaar... Je moest echt het 3/4x lezen eer je het smsje begreep.
Dit is je reinste onzin, er zijn evenveel Engelstaligen die zich storen aan fouten tegen your/you're, their/they're enz. Nederlandstaligen zijn die zich eraan storen.bambipower schreef:ge ziet dat het dan weer de nederlandstalige zijn, die zich mateloos ergeren, terwijl je een engelstalige niet hoort zeuren. Alsof die foutjes de tekst onleesbaar maken... ik kan in ieder geval mijn plan trekken op engelstalige, nederlandstalige, franstalige, spaanse en een beetje duitse forums. Tenzij... ze gaan pietleuteren over kleine schrijffouten
Misschien zouden we beter ook eens wat toleranter worden, verdraagzamer. Zolang tekst leesbaar is, mensen niet te corrigeren, waardoor je onderwerpen juist wel onleesbaar maakt. Misschien heeft de andere kant van de tekst wel last van dyslexie, heeft hij nooit de kans gehad om te studeren, is hij al gaan werken op zijn 14j, heeft hij de oorlog meegemaakt, is hij buitenlander of whatever.
Net gelezen via een mailinglist:butskristof schreef:@bambipower: ook op Engelstalige sites kan ik me mateloos ergeren aan het door elkaar haspelen van vormen als youre/you're/your, their/they're, etc.
En dat komt van een "native speaker", een "Merkin" weliswaar maar Amerikanen spreken toch ook een soort Engels.I could here him but he couldn't here me
Niet als ze je om 3u 's nachts opbellen en je plots met de stem van Apu 'Actually, I have one issue with a customer. Can you do the needful, please?' hoort. Die gasten hebben een aantal van die verzonnen dingen die ondertussen als onderdeel van de Engelse taal worden beschouwd: for the same, upgradation, please do the needful, ...butskristof schreef:maar ik luister veel liever naar iemand uit India die Engels spreekt dan naar een Amerikaan.
Haha. Wacht maar tot je in de IT of zo terecht komt en met die charels in Chennai/Hyderabad/... een conf call moet doen. We zullen dan nog eens klappen.butskristof schreef:Aan Amerikaans Engels kan ik me eveneens mateloos ergeren. Ik ben helemaal niet tegen variëteiten in talen, Nederlanders praten ook anders dan wij, maar ik luister veel liever naar iemand uit India die Engels spreekt dan naar een Amerikaan.
Sent from my iPhone using Tapatalk
Spijtig genoeg is dat geen echte garantie... net die mensen doen soms geen moeite (net zoals wij ook geen moeite doen voor dt-fauten).on4bam schreef:En dat komt van een "native speaker"
Huh... spreken ze daar engelsbutskristof schreef:ik luister veel liever naar iemand uit India die Engels spreekt dan naar een Amerikaan.
fauten?????r2504 schreef:... (net zoals wij ook geen moeite doen voor dt-fauten).